تورکجه میزین یازماسی, [10.09.18 14:58]
۲=
فارس دیلی ،فارس قالیبی ،فارس سؤزلری
نه قدر خالقیمیز اؤزونه گلمه ییب دیر ،بیزه قۇرتولوش یوْخدور،
بیر تۆرک دردینی ،دیلی نین قایدا قانونلارینی فارسجا آنلادیرسا قۇرتولوش یوْخدور ،دئمک تۆرک هله اؤزونه گلمه ییب دیر
باخین بۇ شئعیر فارس کلمه سی فارس قالیبی ایله دیر
وبؤنو گؤستریر تۆرک خالقی فارسجانین ائتگی سیندن قۇرتولماییب دیر ،و اؤزونو دیلینی و دیلینده کی اوْلان سؤزلری تانی ماییر ،اؤز دیلی نین قالیبینی بیلمه ییر،
دئمک قۇرتولوشا یاخین دئییلیک
اوْخولسوز تۆرک میللتی

تورکجه میزین یازماسی, [20.09.18 19:18]
☪️ محممد‌امین رسول زاده- ایقبال درگیسی[1914]

بیرینجی بؤلوم 1⃣

                      «عاشورا»

واقعیه‌ی-کربلانی چوْخ ائشیت میشیک. اهلی-بئیتین اوْراداکی مظلومییت لرینی، مین دۆرلو شکیل و نؤع‌ده دینله‌میشیک. عاشورا گۆنونون مظالیمینه هر سنه گؤز یاشی و باش قانی تؤکَرک گل میشیک. گؤزلریمیزله بدنیمیزی زوْرلایاراق بۇ خوصوصدا اجیرلر گؤزتله‌میشیک. یالنیز بۇ، قییامته قدر بؤیوک بیر توفانی-موصیبت قوْپاران واقیعه حاققیندا ان آز ایشلتدیگیمیز و ان آز زحمت وئردیگیمیز بیر شئی واردیر: عاغیل!

حالبوکی بو کیمی ایجتیماعی و سییاسی واقیعه‌لردن ایستیفاده ائده بیلمک و اوْنون کونهونه و حیکمتینه لۆزۇمونجا آشینا اوْْلا بیلمک اۆچون حیسییاتی بیهوده یئره صرف ائدن گؤز یاشلارین دان زییاده بۇندان فایدالی نتیجه‌لر ایستئحصال ائده بیله‌جک عاغیل‌لا گؤز یاشلارینی سیله‌جک و میللت لره تسکین لیک بخش ائده‌جک بۇ بؤیوک قوووته مۇراجیعت ائتملی و عاشورا واقیعه‌سی اۆزرینده دۆشونملی دیر

بۇ دۆشونجه بیزه نه کیمی بیر حیس تلقین ائدی یور؟
ایشته ایکی گۆن سوْنرا میثلی گله‌جک اوْلان بیر گۆن — عاشورا!

یار و انصاری قیریلمیش، یالنیز بیر ایمام! دۆشمن چوخ، آمان یوخ! عرصه تنگ. اؤلوم محققیق. بۇرادان قورتارماق اۆچون یالنیز بیر واسیطه وار: تؤوبه و ایلتیجا!

بیزیم ایندیکی تللقی‌لری میزجه (ایندیکی دئییل، عاشورا شهیدین  دن بیر آز سوْنرا اساسلی بیر صورت آلان “تقییه” فلسفه‌سی نین ظۆهۇر ائله‌دیگی گۆن لرین دۆشونجه‌سینجه ده بئله) بۇرادان چیخیلاجاق یول مؤوجود اوْلدوغو حالدا ایمام اؤلومونه راضی اوْلویوْر. بیدعت ائتمک ایسته‌می  یور! جیسمن اؤلویور. فقط رۇحن زینده اوْلدوغونو ایثبات ائدی یوْر. ایستیقامت-ی-فیکر، ثۆبات-ی-مسلک و بۇنلارین موقابیلین ده وۆجۇدون هئچ بیر اهمییتی اوْلمادیغینی نه مۆَثثیر بیر صورت ده ایظهار ائدی یوْر. بو نؤقطه‌ی-نظردن مظلوم دشت نئینوا هئچ ده مغلوب دئییل دیر. بلکه اوْ غالیبییت'ین ان بؤیوک بیر درجه‌سینی تشکیل ائدن رۇح عظمتی و قلب غلبه‌سینه ناییل اوْلموش بیر مۇجاهید-ی-حقیقی دیر.

آردی وار...

☪️ @Historical_turk

تورکجه میزین یازماسی, [20.09.18 19:18]
محممد‌امین رسول زاده-ایقبال درگیسی(1914)

ایکینجی بؤلوم 2⃣


                                  «عاشورا»

  حوسئینی مظلوم بیلیب ده حالینا آغلادیغی میز حالدا هر قیپیٛسم بلا و موپۆصیبت لری آنجاق آغلاماق و یالنیز آغلاماق طریقی ایله ایستیقبال ائتمک مظلومییتینه اؤیرنن بیزلر، ایمامین بۇ بؤیوک رۇحو ایله آشینا اوْلوب اوْنا ایمتیثال [بیر امری یئرینه یئتیرمک] ائتمک خیالیندا هئچ اوْلمویوروز. بلکه ده بۇ حال کربلا شهیدینی قبرینده ده راحاتسیز ائتمکده‌دیر.

دین، فیکیر، عئلم و میللت نامینه شهید و مظلوم اوْلانلار بشرییت تاریخی ایله ایسلامییت تاریخین ده چوْخدور. بۇنلار همیشه و هر بیر میللت آراسین دا تقدیم اوْلونار و آدلاری ائحتیراملا آنیلار.  بۇ، کیمی‌لر حاققیندا گؤستریلن ان بؤیوک ائحتیرام، اوْنلارین بؤیوکلوک لرینه ایمتیثال ائتمک دن عیبارت دیر.

عقیده، آمال و مسلکی یوْلوندا اؤلومونه راضی اوْلوب دا نفسینی فدا ائدن کیم اوْلورسا-اوْلسون بؤیوک‌دور
و بۇ بؤیوکلوک تقدیره شایان و تحسینه مۆستحق‌دیر

عاشورا گۆنو بیزه بؤیله بیر اخلاق تربییه‌سی وئرمک ایقتیدار و صلاحییتین ده ایکن، ائی‌واه کی، بیز اوْنو باشقا تۆرلو قاندیق، هر شئیده اوْلدوغو کیمی بۇرادا دا نارفته بیر یوْلا دۆشدوک. حۆسئین (ع) ایناندیغی و ائعتیقاد ائله‌دیگی فیکری اۆستونده اؤلمه‌یینجه اؤزونون ابدی بیر رحمته ناییل اوْلا بیلمه‌یه‌جه‌یینی گؤسترمیش ایکن، بیز “من-من، اوْ-اوْنا، اوْ-اوْ یانا” تیمثالین دان دؤرد اللی یاپیشیب سعادتدارینی اۆچ-دؤرد قطره گؤز یاشی مۆقابیلین ده وئریله‌جک قدر اۇجوز بیر شئی ساندیق.

فقط ای ماتمگران، آرتیق بۇراسینی دۆشونمک زامانی دا گلمیش دیر. سیز کربلا واقیعه‌ی-جانسۇزینه آغلاییرسی نیز. فقط تاریخی-هیجری نین ایل باشچیسی اوْلان تازه محرم ده بیر آز اؤزونوزو توْخدادیب کئچن ایل لره باخی نیز، حقیقی بیر نظری-عیبرتله باخمیش اوْلسانیز کربلانین بیر چوْخ واقیعه‌لر گؤره‌جک سی نیز. ایشته بۇ واقیعه‌لری ده دۆشونونوز. اوْنلار دا سیزین نظر دیقتی‌نیزی جلب ائتسین. فقط یالنیز بیر ریجا ائدرم کی، آرتیق بۇ واقیعه‌لره آغلامایی نیز.

چۆنکی آغلاماق دینی واقیعه‌لرده، روح و ایمانین نزاهت و ایستیراحتی اۆچون لازیمی بیر شئی ایسه ده، دونیا ایشلری نده فایدا گتیرمز. طبیعت اوْلدوقجا غدار و بی‌رحم‌دیر. گؤز یاشلارینا ذره قدری اهمییت وئرمز. گۆلمه‌یه، آغلاماغا قارشی لاقئیددیر. هله آغلاماقدان بیر آز دا زهله‌سی گئدر. چۆنکی آغلاماق عجز علامتی دیر. عاجیزلرین ایسه طبیعت ان بیرینجی دۆشمنی‌دیر. قۆووتلی اولانلاری ساخلار، ضعیف اوْلان لاری از‌ر، بۇدور اوْنون رفتاری. سیز گلین ده بو خاصیتین دن اؤترو اوْنا کجمدار دئیینیز. فقط بۇ اوْنون گئتدیگی دوْغرو بیر یوْلدور.

تازه ایلیمیزده کؤهنه‌سینده‌کی ایتیردیک لریمیزی تلافی ائتمک ایسته‌ییرسک، گلن محررمه قدر آغلاناجاق حاللاردان بیر آز اوْلسون، اؤزوموزو خیلاص ائتمک آمالیندا ایسک، فلگین “کجمدار” اوْلدوغونو آنلایالیم و بؤیله بیر ظالیمه قلبه چالا بیلمک اۆچون اینسانی بوْشالدان گؤز یاشین دان دئییل، فیکیر ایستیقامتی و عقیده ثۆباتی ایله عمل‌پرورلیک دن کؤمک گؤزله‌یه‌لیم. بؤیوک عاشورانین مۆعظظم شهیدینه ایمتیثال[امر]ائده‌رک رۇحی-قهرمانلیغی نی درک ائده‌لیم
 کی، ان بؤیوک اجری ده آنجاق بۇندان آلا بیلریز!

سوْن

☪️ @Historical_turk

تورکجه میزین یازماسی, [21.09.18 15:58]
روسیا'نین تۆرک دیلینی بؤلمه چابالاری


روسیا'دا ائییتیم داها چوْخ کوْمونیست پیٛروپاقاندا و روس‌لاشدیرمانین آراجی اوْلاراق قۇللانیلمیش دیر. چارلیق و سوْویئتلر دؤنم لرینده پیٛروفسور کوهن و نیکولای ایلمینئسکی’نین (۱۸۹۱-۱۸۲۲) یؤنتم لری تۆرک کؤکنلی خالقلاری بؤلمک ایچین قۇللانیلمیش دیر. ایلمینئسکی روسلاشدیرما ایچین چئشیتلی اؤنری لرده بؤلونموشدو؛ خیریستییانلیغا دؤندورمه، روس دیلی‌نین یایقینلاشدیریلماسی، و روسیا’نین کوْنترولو آلتینداکی باشقا اۇلوسلارین دیل لرینی و کۆلتورلرینی یوْزلاشدیراراق بؤلمک.

ایسماعیل قاسپیرالی تۆرک لهجه‌لری آراسینداکی کیچیک فرقلی‌لیک‌لری اوْرتادان قالدیرمایی دَ‌نه‌میش و بلیرلی بیر یئره قدر بۇنو باشارمیشدی. اؤته یاندان، ایلمینئسکی و کوهن’ون یؤنتم لرینه گؤره، تۆرک لهجه‌لری آراسینداکی کیچیک فرقلی‌لیک‌لر آبارتیلاراق، فرقلی تۆرک دیل لری یاراتما چاباسیندا بؤلونولموشدور. بۇ پوْلیتیکا یئترینجه باشاریلی اولموش، ۱۹۹۰’لاردا، رۇس'لارین یاراتدیغی بۇ یئنی میللت لر (اؤرنڲین  آزری و قازاق) بیربیرینی آنلاماق دا بؤیوک اوْراندا چتینلیک چکمک ده و بۇ نه دنله ده ایلَتیشیم ایچین اینسانلار، روس دیلینی قۇللانمایی یییه له‌مک ده‌دیرلر.

سوویئتلرین آلفابئلره یؤنه‌لیک پولیتیکاسی دا اؤنم داشیماق دادیر. تورک‌لرین قوللاندیغی لاتین آلفابئسی ایکینجی دۆنیا ساواشی’نین باشلارین دا "کیریل" آلفابئسی ایله دڲیشدیریلمیش دیر. هم ده یاراتدیقلاری هر تۆرک بوْیو ایچین فرقلی بیر کیریل آلفابئیی ایجاد ائده‌رک.

لاتین آلفابئسینی کیریل آلفابئسینه چئویرمه‌نین بیرچوْخ نه دنی اوْلابیلیر. اؤنجه‌لیک له، تورکییه’نین ۱۹۲۰’لرده لاتین آلفابئسینی قبول ائتمه‌سی‌نین روْلو واردیر. تورکییه’نین قبول ائتدیگی آلفابئیی ایله سوْویئتلر’ده‌کی مۆسلمان کؤکنلی‌لرین قۇللاندیغی لاتین آلفابئلری تامامن عئینی اولماسا دا روسلار یئنه ده راحاتسیز اوْلموش و تۆرکییه’نین تۆرک دونیاسینی ائتکی له‌مه‌سیندن چکینمیش اوْلابیلیرلر. بۇ نه دن روسلارین اوْ زاماندان گۆنوموزه ‌دک قۇللانیلان یئنی کیریل آلفابئسینی اوْرتایا آتماسین دا روْل اوْینامیش دیر.

ایکینجی اوْلاراق ایسه یئنی آلفابئلر اوْرتایا قوْیاراق، تۆرک‌لرین قافاسی تکرار قاریشمیش، کۆلتورل دڲرلر تکرار تخریب ائدیلمیش دیر. بۇ دۇروم ایسه سوْنوج دا سوْویئت وطنداشی اوْلوشدورما، اۇلوسلاری پارچالارا بؤلمه، کۆلتورلرینی یوْزلاشدیرما، اوۇلوسلارلا روسلار آراسیندا دوْستلوق قۇرما آماج لارینا دا خیدمت ائتمه‌ده ا‌یدی.


BİR OLALIM, İRİ OLALIM, DİRİ OLALIM
@BirDiri

تورکجه میزین یازماسی, [28.09.18 00:52]
نئجه یازاق: جان/ جن/ دک

آشاغی داکی جۆمله‌لرین هانسی دۆزگون‌دور:
– تبریزه‌جک اوْنونلا یوْلداش اولدوم.
– تبریزه‌دک اوْنونلا یوْلداش اولدوم.
– تبریزه‌جن اوْنونلا یوْلداش اوْلدوم.

آشاغی داکی جۆمله ‌لرین هانسی دۆزگون‌دور.
– بابک قالاسینا‌جاق یۆرودوم.
― بابک قالاسینادک یۆٍرودوم.
– بابک قالاسیناجان یۆرودوم.

یۇخاری داکی جۆمله ‌لرده "تبریزه‌جک" و "قالاسیناجاق" اؤرنک‌لری یانلیش‌دیر. بۇنون اۆچون بئله حال‌لاردا آنجاق  "جن/ جان" و "دک" اک‌لرین دن یارارلانمالی ییق. باخمایا‌راق کی، بۇ ایکی اک بیر باخیم دان بیربیرلرین دن سئچیلیرلر.

فارسجا "تا" آنلامینی داشی یان "دک" اکی همیشه سؤزجوڲه یاخین یازیلیر، اؤزون دن قاباقکی سؤزون سسلی حرف‌لریله اۇیوشمور:
ــ تبریزه‌دک اوْنونلا یوْلداش اوْلدوم. بابک قالاسینادک یۆرودوم.
 
آمما "جن/جان" اکی اؤزون دن قاباقکی سؤزه یاخین یازیلیر، "سس اۇیومو" قانونو باخیمین دان ایسه سؤزون سوْن سسلی حرفی ایله اوُیوشور:
ــ [جودارین] قارداش‌لاری اوْ واختاجان بیربیریندن قاضی یه شیکایت ائله‌دیلر کی، آخیردا پۇل‌لاری تام ال‌لریندن چیٛخدی، اۆچو ده تام کاسیبلاشدیلار. (مین بیر گئجه، ج 6، س 7) [جودار] گون اوْرتا‌دان خئیلی کئچه‌نه‌جن ائله هئی بیر یئردن باشقا یئره کئچیب توْر آتدی. (مین بیر گئجه، ج 6، س 10)

#قواعد

تورکجه میزین یازماسی, [10.10.18 21:53]
تۆرک دیلی ایله  فارس لهجه سی نی تۇتوشدوراق
تۆرکجه‌
سئو یئتر ،
اۆچ بؤلوم‌ دور
فارسجا
دوست داشته باش کافی است
یئددی بؤلوم
کافی عربجه دیر
تۆرکجه‌
سئو‌ منی
اۆچ بؤلوم
فارسجا
مرا دوست داشته باش‌
آلتی‌‌ بؤلوم[ بخش ]
تۆرکجه
یئنی بؤلوم
دؤرد بؤلوم‌
فارسجا
قسمت جدید
بئش بؤلوم‌
قسمت عربجه
جدید عربجه

دیلین اؤزونون سؤزو وار چتین کؤمک‌ آلار
لهجه نین سؤزو یوْخدور کؤمک‌سیز یاشامینی سۆردوره بیلمز
یازان ائل سئون
آنا دیلیمیزده یاراق
آنا دیلیمیزین گۆجلو اوْلدوغونو گؤسترک‌‌

تورکجه میزین یازماسی, [23.10.18 16:39]
بوگون بؤیوک نادیر شاه'ین (۱۷۴۷-۱۶۸۸) دوغوم گونودور.


نادير شاه کيمدير؟

تاريخده يئني چيزگي آچان بير شاه. بؤيوک رئفورميست. نادير هانسي شرطلرده اورتايا چيخدي؟ صفويلرين چؤکوشو و اؤلکه‌نين افغانلار طرفيندن ياغمالانديغي بير اورتامدا خالق بير قورتاريجي بکله‌ييردي. خالقي ايشغالا قارشي اؤرگوتلنديره‌بيله‌جک بير اؤندر بکلنتيسي واردي و ضرورت بونو گرکديريردي.

بو آچيدان "ضرورت بيلگه‌ليکدن داها گوجلودور." تام دا بو ضرورت اوزرينه نادير مئيدانا چيخميشدير. ناديردن اؤنجه گوجلو بير مدنيیت ميراث قالماميشدي. کوتله‌ني اؤرگوتلنديرمک اوچون بعضاً آوشار شاه آقرئسيو داورانماق زوروندا قاليردي. چونکو ايصلاحاتي قارشيسيندا عوام کیتله ديره‌نيردي.

اؤزلليکله ده سلطنته يوکسلديکدن سونرا بؤيوک و کؤکلو دڲيشيکليکلر ياراتماغا باشلاميشدي. بو اينقيلابي دڲيشيک‌ليک‌لري بؤيوک بير ايمپئراتورلوقدا اويغولاييب اونو قورومساللاشديرماق قولای ايش دئييلدي.

توپلومون ياشام بيچيمي‌نين موختليف قاتمانلارينا يئرلشميش اولان تؤره‌لری و گله‌نکلری تاريخدن سيلمک اوچون بير عؤمور يئتمزدي. بو اويقولامالار بير نئچه قوشاق داوام ائتمه‌لي ايدي. لاکين آوشار شاهين باشلاتديغي اينقيلابي دڲيشيملر داوام ائتمه‌دي. اؤلدورولوشوندن سونرا تکرار گئري يه دؤنولدو.


نادیرشاه و تورکجه:

آوشار دؤولتی نین قوروجوسو نادیر شاه‌ین تورکجه‌یه اؤنم وئرمه‌سی حاقدا بولجا قایناقلار مؤوجوددور. قیسا سوره‌لی سلطنتی بویونجا آوشار شاه سورکلی تورکلوگو و تورکجه‌نی اؤزومسه‌میشدیر. "دانیشیقلاریندا تورکجه‌نی یئیلردی. فارسجا بیلدیگی اولموش، آنجاق عربجه‌سی حاقیندا بیلگی یوخدور." "بوتون توپلانتیلاردا تورکجه دانیشماغی یئیله‌ییردی." "حربی دویورولاری، مکتوبلاری جارچیلار، یاساووللار و چاووشلار تورک دیلینده اوخویور، دویوروردولار.

" کلات‌دا آوشار شاه‌ین اؤز زامانیندا قایالیقلارا یازیلمیش تورکجه شئعرلر و داش یازیتلار واردیر. "کلات'ا گیریش بؤلومونده گولبن آوشار دییه بیر شاعیرین آوشار شاه حاقیندا تورکجه یازدیغی شئعری قایالیقلارا قازیلمیشدیر. بو شئعرده شاعیر "قیلینج اوغلو نادیر شاه"ی وصف و مدح ائتمیشدیر. آنجاق شاهین اؤلدورولوشوندن سونرا کتیبه‌نین یاریم قالدیغی آچیقجا گؤرونمکده‌دیر. چونکو بعضی یازیلار یاریم قالمیشدیر."

آراشدیریلاجاق اولورسا، او دؤوره عاید شئعر و شئعر پارچالاری ایله قارشیلاشماق مومکوندور. آنجاق دیل قونوسوندا آوشار دؤورونو دیگر دؤورلردن فرقلندیرن ان اؤنملی مسئله تورکجه سؤزلوگون یازیلماسیدیر. سؤزلوگون یازاری آوشار شاه‌ین چوخ گووندیگی مئهدی خان استرآبادی‌دیر. سؤزلوگو آوشار شاه‌ین تؤوصییه‌سی اوزرینه یازدیغی بللی اولور.

"استرآبادی، آوشار شاه‌ین قتلیندن سونرا تقریبن ۲۰ ایل یاشاسا دا، نادیر شاه‌ین زامانیندا، شاهلا ایلیشکیده اولاراق و شاها بیلگی وئره‌رک "سنگلاخ" کیتابینی یازدیغینی بیلدیرر." آوشار اؤلکه‌سینده ان اؤنملی دیل حادیثه‌سی تورکجه ایضاحلی لوغتین یازیلماسی اولموشدور. سؤزلوگون یازاری میرزه مئهدی خان، آوشار دؤولتی‌نین "وزیرول ممالیک"ی، یعنی دیش ایشلری باخانی و دیگر ساحه‌لرده دؤولت ایشلریندن سوروملو شخص اولدوغوندان آوشار شاهلا سورکلی ایرتیباطدا اولان ۵-۴ کیشیدن بیری اولموشدور…

میرزه مئهدی خان، آوشار دؤولتی‌نین ان آیدین، کولتورلو و بیلگه یئتکیلی‌لریندن بیری اولموشدور. اونون بیلگه‌لیگی یازدیغی "سنگلاخ" سؤزلوگونده ده آچیقجا سئزیلمکده‌دیر.


ایلگیلی یازی:
میرزه مئهدی خان استرآبادی، سنگلاخ سؤزلوگو و نادیر شاه‌ین تورکجه‌چیلیگی


BİR OLALIM, İRİ OLALIM, DİRİ OLALIM
@BirDiri

DİRİLİŞ

تورکجه میزین یازماسی, [17.01.19 19:56]
Dilimizdə Otuz-iki hərf var
دیلیمیزده اؤتوز ایکی حرف وار

1.Aa:آ
2.Bb:ب
3.Cc:ج
4.Çç:چ
5.Dd:د
6.Ee:   ائ.ئ
7.Əə: ا.ه
8.Ff:ف
9.Gg:گ
10.Ğğ:غ
11.Hh:ه،ح
12:İi:اي
13.Iı:  ایٛ
14.Jj:ژ
15.Kk:ک
16.Ll:ل
17.Mm:م
18.Nn:ن
19.Oo:  اوْ
20.Öö:اُؤ
21.Pp:پ
22.Qq:ق
23.Rr:ر
24.Ss:ث،س،ص
25.Şş:ش
26.Tt:ت،ط
27.Uu اۇ
28.Üü   اۆ،
29.Vv:و
30.Xx:خ
31.Yy:ي
32.Zz:،ذ،ز،ض،ظ

🌹🌿🌹🌿🌹🌿🌹🌿🌹🌿🌹🌿
Mənim Anadilim dillərin anasıdır

📚🆔  @Turkce_Mektebi

تورکجه میزین یازماسی, [04.02.19 19:52]
اوْخویاق_و_اؤیرنک

حورمتلی دیلداشلار
  آنا دیلیمیزده اوْخویوب و اؤیرنک

سقف دهان = داماق
طحال = دالاق
کیسه صفرا = اؤد
غده = وزه،بادامجیق
فرق سر = باشین قاپاغی
فک = انگ
کلیه = بؤیرک
کبد = قارا جیڲر
لوزه = بوغاز وزه سی
مغز استخوان = ایلیک
مردمک= ببک
روده = باغیرساق
پوست = دری
شش = آغ جیڲر
معده = قۇرساق
قلب = اۆرک
اؤز سؤزلریمیزی ایشلَدک
آنا دیلیمیزده یازاق
آنا دیلیمیزی دوْغرو دۆزگون یازاق

تورکجه میزین یازماسی, [09.02.19 13:04]
#دۆز یازاق_
دۆز اوخویاق

❌فروشا قویوب
✅Satışa qoyub ساتیشا قویوب

❌نمنه خرید ائدیب سیز؟
✅Nəmənə alıbsız(sınız)
نه  آلیب سیز(سینیز) ؟

❌داغ ریزش ائدیب دی
✅Dağ ağnayıb داغ آغناییب

❌خاطیریمده دیر
✅Yadımdadır یادیمدادیر

❌دانلود ائدیرم
✅Endirirəm ائندیریرم

❌رگلری توتولوب
✅Damalrları tutulub
دامارلاری تۇتولوب

❌سقف ریزش ائدیب دی
✅Dam cumub(dur)
دام جۇموبدور

 

______________🌸🍂🌸👇👇👇
بیزه قوشولون

@ana_dili_ana_yurdum

تورکجه میزین یازماسی, [16.02.19 12:36]
Dilimizdə Otuz-iki hərf vardır
دیلیمیزده اؤتوز ایکی حرف واردیر

1.Aa:آ
2.Bb:ب
3.Cc:ج
4.Çç:چ
5.Dd:د
6.Ee:   ائ.ئ
7.Əə: ا.ه
8.Ff:ف
9.Gg:گ
10.Ğğ:غ
11.Hh:ه،ح
12:İi:اي
13.Iı:  ایٛ
14.Jj:ژ
15.Kk:ک
16.Ll:ل
17.Mm:م
18.Nn:ن
19.Oo:  اوْ
20.Öö:اُؤ
21.Pp:پ
22.Qq:ق
23.Rr:ر
24.Ss:ث،س،ص
25.Şş:ش
26.Tt:ت،ط
27.Uu اۇ
28.Üü   اۆ،
29.Vv:و
30.Xx:خ
31.Yy:ي
32.Zz:،ذ،ز،ض،ظ
@anadilimizinyazmasi
آنا دیلیمیزده یازاق
آنا دیلیمیزی دوْغرو دۆزگون یازاق

تورکجه میزین یازماسی, [02.03.19 22:16]
[ Audio file : Agalar Bayramov -  'Shriyar' ( S.Buta )  ]
بئله یازمایاق
حیدربابا

آقالار_بایرام_اوو سسینن

یاداوْلسون حضرت شهریار
بئله یازاق
حئیدربابا
آغالار بایراموْو
سسی‌ایله
یاد اوْلسون شهرییار حضرتلری

تورکجه میزین یازماسی, [03.03.19 21:19]
بئله یازاق دوْستو،نئیلیرم،
آغلاییب،
گۆلمه ین،
اۆرکدن،
سیلمه ین،
بیلمه ین،
اۆسته،محببت،بؤلندن ،اؤلندن،ییٛغیب،عاطیفه،باغلایا،
بۇلوت.
گۆرولله ییب،
باغلایا،چاغلایا
،گؤز یاشی ایله
آنا دیلیمیزد ه یازاق،
آنا دیلیمیزی دوْغرو دۆزگون یازاق
ایملا قایدالارینا دیققت ائدک
نجۆر گلدی یازمایاق
اؤیرنک یازاق
یئل گتیرسه نئیلیرم

تورکجه میزین یازماسی, [03.03.19 21:28]
فرهنگ = اکینجسل(əkincsəl)
فرهنگی = اکیجسل( əkincsəl )  

 


فرهنگ لۆغغت = سؤزلوک(Sözlük)

فارسجا سۆزجوک لری دیلیمیزدن پوزاق
جئیران

تورکجه میزین یازماسی, [03.03.19 22:43]
بئله یازمایاق
گۆلۆم سنسن ، باغیم سنسن، گۆلۆستانیم بهاریمسان

اگر بیر قوش اۇلارسام من خزانسیز لاله زاریمسان

منه مرێم ، منه عیسی ، منه توورات ،  منه انجیل
سنین عئشقینده سنعانم ، منیم نازلی خماریمسان

گۇنوز آێدین سحریز خئێیرلی ، ایشلریز اوغورلو اۇلسون
سلاملار چهروانیما
سلاملار آذرباێجانین قلبی اورمو ێا
سلاملار آذرباێجانین باش کندی تبریزیمه
سلاملار آذرباێجانین هر بیر شهرینه و هربیر  کندینه

من گؤێلیێم ، من ێئرلیێم من ایرانلی ،  من تورانلی
من اۇ تاێلی ، من بو تاێلی ،  من اۇ ێانلی ،  من بو ێانلی
من اوْرمانلی ، من دنیزلی ،  من داغلی من آرانلی
من باکی لی ، من گنجه لی ، قارا باغلی ، مغانلی
من اورمولی ، من تبریزلی ، من زنگانلی ، قارا داغ لیێام
من دونێادا شرفلی ێورد آذرباێجان اوغلوێام
ێاشاسین آذرباێجانین هر بیر شهری و کندی
بئله یازمایاق

تورکجه میزین یازماسی, [03.03.19 22:45]
بئله یازاق
گۆلۆم سنسن ، باغیم سنسن، گۆلۆستانیم باهاریمسان

اڲر بیر قۇش اوْلارسام من خزانسیز لاله زاریمسان

منه مرێم ، منه عیسا ، منه تؤورات ،  منه اینجیل
سنین عئشقینده صنعانام ، منیم نازلی خۇماریمسان

گۆنوز آیدین سحریز خئییرلی ، ایشلریز اۇغورلو اوْلسون
سالاملار چؤهره وانیما
سالاملار آزربایجانین قلبی اۇرمویا
سالاملار آزربایجانین باش کندی تبریزیمه
سالاملار آزربایجانین هر بیر شهرینه و هربیر  کندینه

من گؤیلۆیم ، من یئرلییم من ایرانلی ،  من تۇرانلی
من اوْ تایلی ، من بۇ تایلی ،  من اوْ یانلی ،  من بۇ یانلی
من اوْرمانلی ، من دنیزلی ،  من داغلی من آرانلی
من باکیلی ، من گنجه'لی ، قارا باغلی ، مۇغانلی
من اۇرمولو، من تبریزلی ، من زنگانلی ، قارا داغلییام
من دونێادا شرفلی یۇرد آزربایجان اوْغلویام
یاشاسین آزربایجانین هر بیر شهری و کندی
بئله یازاق

تورکجه میزین یازماسی, [13.03.19 21:41]
۳- معناجا ضید اولان ایکی سؤزون بیرلشمه سیندن عمله گلن مۆرککب سؤزلر .
اؤرنک

وار-یوخ
 باجی - قارداش
 ،دره - تپه
 یئر - گوی
آشاغی - یوخاری
 آز - چوخ
 آتا -  آنا ، آنا
آنا - بالا
ایت - قورد
قویون - قوزو
آغ - قارا
ائو - ائشیک
سحر -  آخشام
گئجه - گوندوز
یاش - قورو
قیز- اوغلان
آرواد-کیشی
ارکک - دیشی
سن - من
اڲری - دوز
باش - آیاق
 اویان -بویان
 آرتیق - اکسیک
 آج - توخ
داغ - دره
قار - یاغیش
 یاخشی - پیس ...

علی بڲ جبباری

تورکجه میزین یازماسی, [18.03.19 13:08]
✍🏻✍🏻  یئر گۆنو  ✍🏻✍🏻

ایل‌ین سوْنونجو اوْد گۆنو(چرشنبه گونو) اینانجا گؤره  یئر اوْیانیر، توْرپاق نفس آلیر. بۇ گۆن  خالق آراسین‌دا «یئر گونو»، «ایلین آخیر چرشنبه» و یا «توْرپاق چرشنبه‌سی» آدلانیر.
دئملی توْرپاق آرتیق أکینه حاضیر اوْلور وَ اوْنا توْخوم سپمک اوْلار.
ایندییه قدر سۇ، اوْد، یئل گونلری آرخادا قالیب وَ بو گون ( یئر گونو)، آخشامی سئوینجله کئچیریله‌جک.

بۇ بایرام آزربایجان خالقینین تاریخی کؤکۆ ایله باغلی اوْلدغوننان عادت-عنعنه‌لرله زنگیندیر وَ بو موناسیله  آچیلان سۆفره‌ده فرقلیدر.

بالیق پولوْو ، پاخلاوا، شکر چؤر‌ڲی ، کیشمیش، پۆسته، بادام، بوْیانمیش یۇمورتالار سۆفره‌لری بزه‌ملیدیر.
چرشنبه‌لرده اۇلدوغو کیمی، آخشامیندا تونقال(اوْد) قالانیر، ائوین اوْتاقلا،ریندا عاییله اۆیه لرینین( عۆضولرینین) هر بیرینین آدینا شام یاندیریلیر.

بۇ گۆنۆن أن گؤزل عنعنه‌لریندن بیری پای آپارماق وَ آهیلارا ٬یوْخسۇللارا ٬دردلیلره ٬یاسلیلارا باش وۇرماقدیر.
آداخلی پایی ( قیزلار کی آداخلانیب وَ توْی اوْلمامیشدیر بَڲ اوْنا پای آپارار)
گلین پایی (قیزلارکی ائولنیبلر اوْنون‌‌اۆچۇن آتالار ٬آنالار٬ قارداشلار و بؤیۆک باجیلار پای آپارار)
یوخسول پایی(وار‌لیلار یوْخسۇللارا پای وئررلر)
یاسلی پایی(یاخینلاریندان بیریسی اؤلن اوْلسا تانیشلاری پای آپاریب اوْنلاری یاسدان چیخاردار)
آنا پایی – آتا پایی(اۇغول قیزلار قوْجا آتا٬ آنلارینا پای آپارارلار)  

بو گئجه نییت ائدیب قۇلاق فالینا دۇرارلار.
 پاپاق آتمادا شال ساللامادا  قدیم عادتلریندندیر
 ائو ییه‌سی پاپاغا  بایرام سؤوقاتی ییغاراق اونو قاپییا قوْیور.
بو گۆنلر دؤرد چرشنبه‌لر عنعنه‌سی بیر یئره گلمیش و بۆتون چرشنبه‌لر دبلری (سۇ٬اوْد٬یئل وَ توْرپاق) هامیسی یئر گۆنۆنه توْپلانمیشدیر
یئر گۆنۆمۆز وَ چرشنبه بایرامینیز مۆبارک اوْلسون
آنا دیلیمیزده یازاق
آنا دیلیمیزی لاتین الیفباسی کیمی
آرا وئرمه دن یازاق
آنا دیلیمیزی دوْغرو دۆزگون  یازاق

تورکجه میزین یازماسی, [19.03.19 16:57]
نوْوروز، یئنگی گون، یئنی گون بایرامی
"نوْوروز" مسئله سی مطرح اولدوقدا بو سؤزجوک (کلمه) بوگون فارسجا گؤرونسه ده، "نوْوروز" سؤزجوگو قورولوش و "فونئم" باخیمیندان فارسچا بیر کلمه دئییل، ایچَریک (مؤحتوا) باخیمیندان هر هانکی بیر دیلدن اولدوغو کیمی فارسجایا داشینمیش بیر مدنی کلمه (Kulturwort) ساییلار. دئمک، فارس دیلی نین صۆفت و موصوف قورولوشونا اساسن فارسجادا صۆفت آددان اؤنجه ایشلنمدیگی اوچون "روز نو" کلمه سی بیتیشیک "نوْوروز" یازیلماسینا باخمایاراق هر هانکی بیر دیلدن صۆفت و موصوف "یئنی گون (نوْوروز)" دئیه فارسجایا چئویریلمیش (ترجومه اولونموش) بیر "غلط  ساییلار. بو ایشلک (راییج) غلط کلمه نین فارسجادا یئرینه اوتورماسی "نوْوروز" بایرامی نین تاریخی باخیمدان "ایرانییت" و "فارسلیق" ایله ایلگی و ایلیشگیده اولمادیغینی و یالنیز چئویرمه و ترجومه یولو ایله "ایران دیل قوروپو" آد وئریلمیش خالقلارا باشقا حاکیم خالق و حاکیملر طرفیندن تحمیل اولدوغونو سرگیله میش مقام ساییلار. دئمک، "یئنگی گون و یئنی گون" یوخسا "نوْوروز" دئییمینی بیلینجلی اولاراق "ایرانییت" باشلیغی آلتیندا فارسلیغا نیسبت وئرمگه چالیشان اصلینده اؤز مدنی اولدوغونو دئییل، هر هانکی بیر مدنییتدن آلینمیش گلنک و گؤرَنکلری فارسلیغا چیخماقلا "مدنییت اوغروسو" اولدوغونو دا سرگیله میش اولار.‌ دئمک، سؤز قورولوشو باخیمیندان فارسچا دا اولان سیمرغ (سی مرغ) ایله نوْوروز (نوْوروز) کلمه لری آراسیندا قیٛرامئر بنزرلیگی تاپماغا چالیشانلار "سای" ایله "صۆفت" آنلاییشینی دا درک ائتمیش دئییللر.
اوسته ایشاره اولوندوغو کیمی "نوْوروز (یئنی گون)" دئییمی ایران دیل قوروپو آدینی داشییان خالقلارا خاریجدن تحمیل اولدوغو و بو "یئنی گون (روز نو)"-و قوتلاماق مسئله سی ده ایستر اورتا آسیاداکی و ایسترسه ده تاریخی ایران ممالیکی محروسه سینه حاکیم کسیلمیش تورک خالقلاری آراسیندا اورتاق ساییلدیغی اوچون بو بایرام "ایرانییت" آدینی یدک چکمگه چالیشان دیل و مدنییت صاحابلارینا تورکلر طرفیندن تاریخ سۆرجینده تحمیل اولموش بیر "طبیعت بایرامی" آدی ساییلار. بو طبیعت بایرامی داها آرتیق مال و حئیوان ساخلاماق ایله مشغول اولان و بایراما بیر آی قالا گون سایماغی اؤزلری اۆچون بیر گلنک و گؤرَنک حئساب ائدن تورک خالقلارینا اؤزگو و خاص بیر گون ساییلار. بیلیندیگی کیمی ایرانداکی تقویم ساییمی دا اوغوز تورکلریندن اولان سۇلطان جلال الدین ملیک شاهیٛن سلجوق طرفیندن قبول اولونموش و گونوموزه گلمیش بیر تقویم ساییلار. دئمک، فارس دیلی دیوان دیلی اولدوغو و بو آد (یئنی گون) غلط راییج دئیه فارسجایا "نوْوروز" دئیه چئویریلدیگی اۆچون "نوْوروز" کلمه سی بیچیمینه دوشموش بیر آد ساییلار.
ایشیق سؤنمز، 10.04.2014

تورکجه میزین یازماسی, [27.03.19 12:48]
زبان مادری « آنا دیلیمیز»۱
آقای حمیدرضا مظفری
در زبان مادری ما برخی کلمات مرکب و اصطلاحاتی وجود دارد که از ترکیب اسمِ یک عضو بدن با یک قید یا صفت به وجود آمده و در بیشتر موارد معنا و مفهومی متفاوت از معنای اجزای تشکیل دهنده اش دارد.
این مطلب با مثالهایی اولین بار در صفحه ماتی مئیخاناسی
دیدم و خواندم و بر مبنای همان، مثالهای دیگری را که در زبان محاوره ای استفاده میکنیم و به گوش خیلیهای ما آشناست جمع آوری کردم   .
۱) اَلی دُولی ( دست پُر)
۲) اَلی اوزون ( متجاوز)
۳) اَلی دالی ( فقیر)
۴) اَلی اَیری( دزد)
۵) اَلی یونگول ( بابرکت)
۶) اَلی آغیر ( بی خیر و برکت)
۷) اَلی بوش ( بیکار)
۸) اَلی سولی(ماهر - کاربلد)
۹) اَلی آچیق ( دست و دل باز)
۱۰) آل ایاقسیز ( دست و پا چلفتی)
۱۱) دیرناقسیز( بی انصاف- خسیس)
۱۲) قلبی قره ( متعصب شدید)
۱۳) قارنی زیغلی ( حسود)
۱۴) قیچی اوزون (کسی که یک جا بند نمیشود)
۱۵) دیلی اوزون ( زبان دراز)
۱۶) قورساق سیز ( کم صبر و تحمل)
۱۷)جیرت قوز ( کسی که زود از کوره در میرود)
۱۸)گُونی قالین( نفهم- یک دنده- لجباز)
۱۹) اوزی قره ( روسیاه)
۲۰) گُزی قره ( عزیزِ دل)
۲۱)شور گُز ( هیز)
۲۲) اَتی آجی (آدم نچسب - گوشت تلخ)
۲۳)آل یاناق ( خونگرم)
۲۴)بویوک باش ( کلّه گنده)
۲۵) باشی سویوق( بی قید ، بی تفاوت ،بی دقت)
۲۶) باشی اَشاغی( محجوب- سر به زیر)
۲۷) بوینو بوکوک( بیکس ،یتیم)
۲۸)بورنی هاوالی ( پرفیس و افاده)
۲۹) گودنسیز ( ندید بدید ،نامعقول)
۳۰)آلنی آچیق ( روسفید - کار درست)
۳۱) باشی داشلی( بدبخت - بیچاره)
۳۲) باشی آلچاق( بی آبرو- گناهکار)
۳۳) باشی اوجا ( سربلند)
۳۴) گُزی دار ( بدخواه - پخیل)
۳۵)گُزی توخ ( چشم پر- بی نیاز)
۳۶)قولاغی توکلو ( متحجر- خرافاتی)
۳۷) آغزی بوتون ( رازدار)
۳۸) آغزی آچیق ( متعجب)
۳۹) آغزی پوزوق ( فحاش)
۴۰) اَنگی بوش ( پر حرف)
۴۱) بوینی یوغون (ظالم، گردن کلفت)
۴۲)کال بئیین ( نفهم)
۴۳) قوش بئیین( کم عقل)
۴۴)گُزی آج ( طمعکار)
۴۵)اورگی صاف ( ساده دل)
۴۶)دیلی آجی( کسی که زبانش تلخ است)
۴۷) قارنی ییرتیق ( سخن چین)
۴۸) آغزی چیریق ( سخن چین)
۴۹) اوزی قیرمیزی ( پررو - بی حیا)
۵۰) دیلی پوتموش(کسیکه زبانش اختلاف میندازد)


https://t.me/dedekatib

تورکجه میزین یازماسی, [01.04.19 10:55]
[ Photo ]
تانری دان باشقاسی . گؤزل و سئویملی
 سئوملی  
کیم اوْلابیلر
آـلاهیم سنی  سئویریک
الیمییزی  توت بیزی بوراخما
اۇلو تانریم  تۆرک میللتینه جان ساغلیغی وئر،بلالاردا  قوْرو ،منجیل طایفالارین شرریندن  اۇزاق  ساخلا
منجیل=تکجه اؤزونو سئون هر نیی اؤزونه ایسته ین
منیم دیلیم یازیلسین دئییب باشقاسینین دیلی اؤلسون دئینه منجیل دئیرلر

تورکجه میزین یازماسی, [01.04.19 15:42]
آیلارین آدی تۆرک دیلینده

فروردین : آغلارگۆلر
اردیبهشت : گۆلن  آی
خرداد : قیزاران آی
تیر : قورا پیشیرن
مرداد : قویروق دوغان،
شهریور : زومار آیی،
مهر : خزل آیی ،
آبان : قیرؤو آیی،
آذر : آزر،
دی : چیلله ،بهمن : دوندوران آی ️
اسفند : بایرام آیی
گۆنلرین آدی تۆرک دیلینده
یئددیجه ،آتنا (  هفته   )

️شنبه        ⇦⇦⇦  یئللی گۆنو
یکشنبه    ⇦⇦⇦   سۆت گۆنو
️دوشنبه    ⇦⇦⇦   دۇز گۆنو
سه شنبه  ⇦⇦⇦   آرا گۆن
️چهارشنبه ⇦⇦⇦   اوْد گۆنو
پنج شنبه  ⇦⇦⇦   سۇ گۆنو
️جمعه        ⇦⇦⇦  آینی گۆ ن،ائل گۆنو
آنا دیلیمیزده یازاق
آنا دیلیمیزی دوْغرو دۆزگون یازاق
اوْد ،آتش
اوْت ،بیتگی

تورکجه میزین یازماسی, [08.04.19 09:45]
* اولو تانرینین آدی ایله*
بو آدلار اوتن چاغلاردا خییاو شهرینین (مشکین) داغ کندلرینده یاشلی اینسانلاردا دئييليردي البتده تاريخي باخیمدان آدلار زامان سورجینده فرقلی دونمه قاییدیر اوزللیکله خان سوزجوڲو ریضا قۇلدور زامانی ایستر تبلیغ سایه سینده ایستر اینسانلارا چتینلیک یارادا -یارادا اینسانلارین دیلیندن سالدی و ان ماراغلیسی بودورکی بیز آدلاری تورکجه گوردوک  تورکجه و هم عربجه ویا تام شکیلده دینی اینانجا گوره تام عربجه گوردوک عئین حالدا بیز آدلاری آختاراندا آزی یئتميش و سكسن ايل بوندان اونجه داریوش و کوروش آدینا راست گلمه دیک.
ایندیسه کیشی آدلاری:
ائلدار/ائيواز/آبي/آتا به ی/آتا خان/آتاش/اجوو/آدی بویوک /ادی شیرین/آدی گوزل/آرات/آرسلان/آسلان/آغا/آغا بابا/آغا به ی/آغا خان/آغا میزا/آغا وردی/آغلار /آفلان/آفان (شلوغچی)/آل قاییت/الله قولو/الله وئردي/آلی/امام وئردي/امير آسلان/انوش/آوات/اوروج/آياز/آيبا/آيدين/ايسملي خان/بابا/باباخان/بابالار/بابك/بالاخان/بایرام:شادیلیق/شن لیک:ایل بایرامینا یئنگی ایل دئييلير اولا بيلسين قوربان بايرامي.ايل بايرامي/بايري:قديم ، اسكي/به يلر/بهري/پاپیر/پادار/پاشا/پولاد/پیر وردی/تاپدیق/تاران/تاری وردی/تر خان/تربیز/تهمز/خان/توز آغا/تومار/تیمور:تمیر ، دمیر/جوغوش/چاپار/چنگیز/چوبان/خان آغا/خان عمی/خان کیشی/خانلار /خانی/خانیش/خدا وئردي/خيدير /داداش/دادی/داغستان/دایاز /ده ده کیشی/ده ده لر/سامی:شامی، سمس، شمی، چمن آنلامیندادیر، اردبیلده سمی یان کندیده سوزجوک باخیمیندان بو کوکدندیر/ساوالان/ساوی/سرخان/سوجی/سورخایی/سوغات/سویدوم:سئوديم/شاه وئردي/شاهمار/شم بيل/عمي لر/قارا خان/قارداش خان/قالا /قالا میرزا/قالانیسا:قالا کیمین/قولام/قولو/قیلینج خان/کئيمز/کامان دیل/کونتو/کونوش/کیچیک خان/گول آغا/گول اوغلان/گول پاشا/گول وئردي/متي/مشي/ميرزه قولو/نر اوغلان/نرچه/هازار/هاوار
*فوْلکولوروموزدان بیر یاپراق*
           * اوستاد رحیم قۇلامی
 لنج آباد(داغچی)

تورکجه میزین یازماسی, [08.04.19 22:32]
@Oyan_Ulusum_az
گونلرین آدی تورک ائللرینین دیللرینده:
1- شنبه: ترنک(Tərnək). جوما ائرته سی (Cuma ertəsi). جوما بیری (Cuma biri). گزی گون(Gəzi gün). گیره گون(Girə gün) . گیرگی(Girəyi) . هفته باشی(Həftə başı) . یئل گون(Yel gün). یول گونو(Yol günü).

2- یکشنبه: آودان(Avdan). اولوگون (Ulu gün) . بازار گونو(Bazar günü) .جوما ایکیسی (Cuma ikisi). حامام گونو (Hamam günü).  دیره گون(Dirə gün). دینج گون(Dinc gün). سودگونو(Süd günü). شنبه صاباحی (Şənbə sabahi). گرگی(Gərəyi) . یئتدی گون(Yetdi gün) .

3- دوشنبه: آرنا باشی(Arna başı) . ائرکین گون(Erkin gün) . اوچو گون(Üçügün) . ایتنی گون(Itni gün). بازار ائرته سی (Bazar ertəsi).  باش گون(Baş gün) . بنه مییه (Bənəmiyə). بنیمه(Bənimə) . بول بازاری (Bol bazarı) . پیغمبر(Peyqəmbər) . توغای گون(Toğay günü). تونتو گونو(Tüntü günü) . جوما اوچو (Cuma üçü). دئورک(Devrək) . دوزگونو(Duz günü) . گورگه گون(Gürgə gün). گولوسر(Gülüsər) . هفته اوچو(Həftə üçü) . یولچو(Yolçu) .

4- سه شنبه: آتلار گونو(Atlar günü) . آرا گونو(Ara günü) . اوغور گونو(Uğur günü) . تک گون(Tək gün) . توزان گون(Tozan gün) . چرشنبه آخشامی (Çərşənbə axşamı). خاص(Xas) . دئورک ائرته سی(Devrək ertəsi) . دئینک(Deynək) . سالی(Salı). قییاو(Qıyav) . کورگه(Kürgə) . گویرگه(Gəvirgə) .

5- چهارشنبه: ائشمه بازار(Eşmə bazar) . اگیرمه(Әyirmə). اود گونو(Od günü). ایشیقلی گون(Işıqlı gün) . اینه گون(Inə gün) . باراس گون(Baras gün) . تاباق بازاری(Tabaq bazarı). توره گونو(Türə günü) . چرشنبه(Çərşənbə) . گؤبکلی(Göbəkli).

6- پنج شنبه: آرنا گونو (Arna günü) . آننا آخشامی (Anna axşamı) .  آینا گونو(Ayna günü) . اورتا گونو(Orta günü). اونقون گون (Onqun gün). ایشقان(Işqan). بولو(Bolu). جوما آخشامی (Cuma axşamı). چرشنبه صاباحی (Çərşənbə sabahı). کیچیک آدنا (Kiçik Adna).

7- جمعه: آتنا(Atna) . آدنا گونو(Adna günü) . آننا (Anna) . آدینا(Adına) . آلتینجی گون(Alatıncı gün) . آوشار(Avşar) . ائل گونو(El günü) . بایرام گونو(Bayram günü). بایریم(Bayrım). توپلاغی(Toplağı) . تومه(Tümə) . جوما(Cuma) . درنک گونو(Dərnək günü). قوتلو گون(Qutlu günü). یئگ گون(Yey gün) .
- فرهنگ جامع (ترکی- فارسی). نشر آزرمیدخت. قزوین. 1394.
@Oyan_Ulusum_az

تورکجه میزین یازماسی, [11.04.19 22:42]
[ Photo ]
#تورکجه_دانیشاندا :

دئمه: جزیره❌

دئ: آد      ا✅

🔎Sözlük:
Ada=Island

📸 Urmu gölü,Kazimdaşı adası

📚🆔 @turkce_mektebi

تورکجه میزین یازماسی, [12.04.19 21:58]
سهند، شهریاری نئجه یولا گتیردی؟

#محمد_رحمانی_فر

بولود قاراچورلو، سهند داغی‌نین اتک‌لرینده یئرله‌شن ماراغا شهرینده دونیایا گؤز آچدی. بولودلو بیر گونده آنادان اولدوغونا گؤره آتاسی اونون آدینی بولود قویدو. سهند داغی‌نین ایستی قوجاغیندا بویا-باشا چاتدیغینا گؤره شعرده «سهند» آدینی سئچدی. 1324ده آذربایجانین شاعیرلر قورولتایینا قوشولدو. ائله بو قورولتایا قوشولدوغونا گؤره 1325ده دوستاغا دوشدو. داها سونرا تهرانا سورگون ائدیلدی.

سهند، حبیب ساهیر کیمی بیر چوخ شعرلرینده آذربایجان اولایینی گونده‌مه‌ گتیرمیشدی. دوستاقدا اولدوغو گون‌لرده بو آجی خاطیره‌لرله باغلی «خاطیره» هابئله «آراز» آدلی ایکی اوزون شعر یازدی. او، دده‌قورقود دستان‌لارینی چوخ گؤزل بیچیمده شعره چکیب. بو شعرلره آرتیردیغی «اؤن سؤز» هابئله «سون سؤز»لرده اؤز دونیا گؤروشونو گؤزل‌لیک‌له آچیقلاییب‌دیر.

 «حیدربابایا سلام» شعریندن سونرا داها آذربایجان تورکجه‌سینده هئچ اؤنملی، گؤزه گلیم اثر یاراتمایان شهریار، سهندی فیکره سالیر. سهند دوشونر بیر شاعیر ایدی. سهند، آذربایجانین کئچمیشینی، ایندیسینی، گله‌جه‌یینی دوشونوردو. او دده‌قورقود دستان‌لاریندا یالنیز کئچمیشده قویلانیب قالمیر. بلکه دئدیییم کیمی او شعرلره آرتیردیغی بؤلوم‌لرده کئچمیشی بوگونکو باخیش‌لارلا آچیقلاییر. اونون شعرلری یول‌گؤستریجی شعرلردیر...

بوتون وارلیغی آذربایجان سئوگیسی ایله جانلانمیش سهند، شهریارا اؤیود وئرمک آماجی ایله تبریزه گلیر. آنجاق شهریار او گون‌لر قاپیسینی هئچ کیمسه‌نین اوزونه آچمیردی. سهند باغلی قاپی‌نین آرخاسیندا قالیر. بونا باخمایاراق او شهریارا یول گؤسترمک اوغروندا بوتون چتین‌لیک‌لره دؤزمه‌لییدی. او یاخشی بیلیردی شهریارین شعر گوجو، بنزرسیزدیر. بو بنزرسیز گوج آذربایجان اوغروندا یارادیجیلیغا گیریشسه، آذربایجانین گله‌جه‌یینی ائتگی‌لندیریب، حتتا آلین یازیسینی دَییشدیره بیلر. بونا گؤره باغلی قاپی‌لار اونو اوساندیرا بیلمیر. بو دؤنه ائوده اوتوروب شهریارا «مکتوب» یازیر:

بیر الیمده قلم، بیر الده کاغاذ،
خیالیم بویلانیر دامدان-دوواردان.
باشیمدا یار باغین گزمک هاواسی،
قاپی‌لار باغلی‌دی، یول تاپیم هاردان؟
    

دئیه‌رلر لالین دیلینی آناسی بیلر، آلماسی آلماس‌لا یونتارلار، شاعیرین دیلینی ایسه شاعیر بیلر. بو سؤز ان آزی سهند حاققیندا دوزدور. سهند شهریارین دیلینی یاخشی بیلیردی. اوندا شهریاری دیله گتیرمک باجاریغی واریدی. او شهریارا گؤندردییی بو اوزون مکتوب‌دا شهریارین اؤز دیلی ایله دانیشیردی. سهند شهریارین اؤز سؤزلرینی اؤزونه دئمک‌له، اؤزونو شهریارا یاخین‌لاشدیرماغی یاخشی باشاردی. اؤرنه‌یین شهریارین «حیدربابایا سلام» شعرینده‌کی هابئله «ای وای آنام» شعرینده‌کی سؤزلری‌نین بیر پاراسینا توخوناراق، شهریاری دویغولاندیرماغا چالیشیب، بو ایشده اوغور قازاندی:

گلیر قولاغیما اینیلتی‌لری
«بوردا بیر شئر داردا قالیب باغیریر»
دوغروداندا من بیر مروّت‌سیزم،
قارداشیم داردادیر،منی چاغیریر
 
چکیلین! چکیلین! یول وئرین کئچیم
اوره‌ییم آلیشیب، آلاو ساچارام
«شهریار» بوینونا زنجیر وورالار؟!
چئینه‌رم،گمیررم، دارتیب آچارام...

بئله‌لیک‌له سهند، شهریارین دامارین اله گتیریر. بوندان سونرا اونون غیرت داماریندان توتاراق، اونا یول گؤستریر. سهند بو ایشی چوخ باجاریق‌لا گؤرور... او یاخشی بیلیردی شهریار «تهران و تهرانی» آدلی شعرینده، قدر بیلمه‌ین اینسان‌لارا اوز توتاراق «به مردی با تو پیوستم ندانستم که نامردی» دئمیشدی. بونا گؤره یازیر:

بیر اوووج کلک‌باز، قومارباز ایله
پاکباز اولموشوق، پاک اوتوزموشوق
مرد ایکن نامرده رحم ائله‌میشیک
ایندی نامردلره مؤحتاج اولموشوق

سؤز بورا چاتدیقدا سهند شهریاردان ایسته‌ییر داها اؤزگه‌لره قوللوق ائتمک یئرینه، اؤز ائلینه یانسین، اؤز ائیلنه یازسین:


اؤزگه چیراغینا یاغ اولماق بسدیر
دوغما ائل‌لریمیز قارانلیق‌دادیر
یانیب یاندیرمایاق یادین چیراغین
ائویمیز سویوق‌دور، قیش‌دیر، شاختادیر

بو شعر ان اویغون دورومدا شهریارین الینه چاتدی. بو زامان شهریار «حیدربابایا سلام» شعرینی یازماق‌لا اؤزونه قاییتمیشدی. «مومیالانمیش» شعرینی یازماق‌لا اؤزونه قاییدیب، وطن‌سیزلیک وورنوخمالارینی یاشامیش‌دی. ایندیسه بو وورنوخمالاردان قورتولماق ایسته‌ییردی. آنجاق اویغون یول تاپا بیلمیردی. بونا گؤره قاپیسینی هامینین اوزونه باغلایاراق، اؤزونو اؤز ائوینده دوستاق ائتمیشدی...

شهریارین یالنیزلیغینی پوزوب، اونو یئنی‌دن توپلومون اورتاسینا چکیب-گتیرن عامیل، سهندین شعری ایدی. بو شعر، شهریاری یالنیزلیقدان قورتاردی... سهند،‌ شهریاری شعر اؤلکه‌سینه گؤتوردو. ان دوزگون هابئله ان اؤزگون شعر اؤلکه‌سینه. بئله‌لیک‌له «سهندیه» یاراندی. شهریارین ان اؤزگون شعری یازیلدی... سهند اؤز ایشینده باشاریلی اولدو...

 #شهریارلا_بیرلیکده... (صص 140-146)

t.me/Rahmanifar_Mohammad

تورکجه میزین یازماسی, [14.04.19 11:11]
تۆرک دیلینده
مله مک  . ملتمک‌‌ سؤزو واردیر
قۇزو مله دی
گئچینی ملتمک
دئمک‌ ،مله
عربجه ده millət
بیزده mələ    اوْخونور
و ملت فارسجا ‌millət  
و بیزده mələt اوْخونور
بئله ليکله قوْناق گلن سؤزلری
عرب و فارسلار کیمی  یازا
بیلمزیک ،
گرکدیر لاتین کیمی یازاق
میللت یازاق
و چوْخ دا  گؤزلدیر
آغیزدا نئجه دئییلیر ائله جه ده یازاجاغیق
آنا دیلیمیزه  اۇیغون یازاجاغیق
فائده ،قائده دئمک و یازماق یانلیشدیر
فایدا ،و قایدا دئییریک
و ائله جه ده یازاجاغیق
بیز بشقاب یازمایاجاغیق
بۇنا گؤره بۇ سؤز تۆرکدن فارسا گئدبدیر
و دۆز یازیلماسی
بوْشقاب  boşqab
لاتین یازیسیندان آیریلمایاجاغیق
گئج تئز لاتین الیفباسینا گئچه جڲیک
دئمک ایندیدن عرب الیفباسی
 ایله یازاساقدا لاتین کیمی یازاق
آغیرلاشان سؤزلری آتیب یئرینه یۆنگول تۆرک سؤزلری قۇللاناق
اؤرنک‌ اوْلاراق
مۆوففقییت ،عربجه دیر
یئرینه اۇغور قۇللاناق
ساغ اوْلون
داماریندا تۆرک قانی آخان‌،
ائل سئون ،تانری سئون

تورکجه میزین یازماسی, [14.04.19 11:35]
عرب سؤزلرینی عربلر کیمی
یوْخسا فارسلار کیمی یازاجاغیق
اوْندا   nəcat  سؤزونو
نجات یازاجاغیق
 یوْخسا نجاه
سفینه‌النجاه
اوْندا اینگیلیسدن و  ،،،،،،گلن سؤزلرینی نئجه یازاجاغیق
فارسلار کیمی یوْخسا عربلرکیمی
اؤرنک اوْلاراق
عربلر تلفون ،و فارسلار ایسه تلفن
منجه لاتین کیمی یازاجاغیق
اۇیغون اوْلماسا ائشیڲه آتاجاغیق
و یئرینه اۇیغون بیر سؤز گتیره جڲیک ،
فارسلار هردن اتاق هردنده اطاق یازیرلار
هردن باتری هردنده باطری یازیرلار
بیزده آوارا قالاجاغیقمی؟
حاکیم دیلینین چالغیسی ایله اوْینایاجاغیقمی ؟
منجه لاتین کیمی اوْتاق ،و اوْتاغیم
باتری  یازاجاغیق
otaq, otağım
ساغ اوْلون